Գեշտալտ հոգեբանության ներկայացուցիչ Ա. Մախավիկովը սուիցիդալ վարքը քննարկում է պաշտպանական մեխանիզմների տեսանկյունից` կարևորելով դրանցից չորսը.
1. ինտրոեկցիա
2. պրոյեկցիա
3. ռետրոֆլեկսիա
4. կոնֆլուենցիա
Ինքնասպանության մեկ այլ դասակարգում առաջարկվել է Շնեյդմանի կողմից, որը հիմնվելով աուտոպսիայի երևույթի վրա, տարբերել է սուիցիդի երեք տիպ.
1. Էգոիստական - դրա պատճառ է հանդիսանում ներհոգեկան երկխոսությունը, բախումը §ես¦-ի տարբեր մասերի միջև, որտեղ արտաքին հանգամանքները խաղում են ընդամենը լրացուցիչ դեր, օրինակ հոգեկան հիվանդների սուիցիդները, որոնք տառապում են լսողական հալյուցինացիաներով: Ա. Մախավիկովը նշում է, որ էգոիստական ինքնասպանության դեպքում պետք է խոսենք սուիցիդի §ռետրոֆլեքսիվ վեկտորի մասին¦, §Ռետրոֆլեքսիայի դեպքում մարդը կանգնեցնում է իր ակտիվությունը կոնկրետ գործողության մակարդակում: Նրա զգացմունքներն ու ցանկությունները դուրս չեն գալիս և մնում են ներսում¦:
2. Դիադիկ սուիցիդներ - սրանց հիմքում ընկած է պահանջմունքների և ցանկությունների չիրականացումը` կապված նշանակալի մարդու հետ: Այդպիսով արտաքին հանգամանքները դառնում են դոմինանտող` այդ արարքը դարձնելով ուրիշի հանդեպ վերաբերմունքի գործողություն:
3. Ագեներատիվ ինքնասպանություն - մարդը կորցնում է հասարակությանը պատկանելու ձգտումը, այդ դեպքում մահվան ցանկությունն անձի մոտ դառնում է դոմինանտող:
Ինքնասպանության տեսությունները: Սովորաբար ինքնասպանու-թյան մեկնաբանումը փորձում են իրականացնել ելնելով եզակի գործոնից, սակայն այդպիսի մոտեցումը թույլ չի տալիս երևույթն ուսումնասիրել իր ամբողջականության մեջ: Սոցիոլոգիկան ուղղության ներկայացուցիչ Է. Դյուրգեյմը ներմուծել է §սոցիալական անոմիա¦ հասկացությունը, որը արտահայտում է մարդու վերաբերմունքը սոցիալական նորմերի և արժեքների նկատմամբ, դրանց նշանակության կորուստը, որը կարող է հանգեցնել շեղվող վարքի: Նա գտնում է, որ անոմիան առաջացնում է հուսահատություն, գրգռվածություն, որը կարող է ուղղված լինել դեպի սեփական անձը կամ դեպի դիմացինը: Ինքնասպանության անտրոպոլոգիական տեսության հիմնադիրն իտալացի հոգեբույժ Չեզարե Լոմբրոզոն է, որի ներկայացուցիչները գտնում էին, որ ինքնասպանության պատճառ են հանդիսանում մարդու մարմնակառուցվածքային և զարգացման տարատեսակ անոմալիաները:
Օրենդորֆը, Որտվալդը և Մինակովը սուիցիդը փորձում էին բացատրել ելնելով ինքնասպանի գանգի կառուցվածքից: Հետաքրքիր է ինքնասպանության գենետիկական պայմանավորվածությունը: |