ՀՈԳԵԲԱՆԱԿԱՆ ՄՈՏԵՑՈՒՄ ՍՈՒԻՑԻԴԻ ՆԿԱՏՄԱՄԲ
Անցյալ դարի 50-60թթ. ծագեց §սուիցիդոլոգիա¦ միջազգային տերմինը, որի տակ հասկացվում էր ինքնասպանության ֆենոմենի տեսական և պրակտիկ հետազոտում:
Որպես սուիցիդի հիմնական կոնցեպցիաներ կարելի է առանձնացնել կենսաբանական, սոցիոլոգիական, հոգեբանական, սոցիալ-հոգեբանական, կլինիկո-հոգեբանական սուիցիդալ վարք:
Զ. Ֆրեյդի և Կ. Աբրահամի աուտոագրեսիայի կոնցեպցիայի համաձայն կորուստ ապրած անձը զգում է ոչ միայն սեր, այլ նաև անգիտակցական թշնամանք մահացած անձի նկատմամբ: Կորստի հետ համակերպվելու անկարողության պատճառով անձը վերադառնում է զարգացման սիմբիոտիկ փուլին և սկսում է ինքն իրեն իդենտիֆիկացնել կորստի օբյեկտի հետ, դրանով իսկ սիմվոլիկ կերպով վերադարձնում են կորցրած անձին: Ընդ որում մահացածի նկատմամբ բարկությունը ուղղվում է սեփական անձին և հանգեցնում է մեղքի զգացման և ինքնագնահատականի իջեցման: Եթե անձին չի հաջողվում լուծել այս ամբիվալենտ կոնֆլիկտը, նա դեպրեսիայի մեջ է ընկնում:
Մենինգերը սպանությունն ու ինքնասպանությունը սերտորեն կապում էր իրար: Նա այս փոխհարաբերության մեջ առանձնացնում է 3 ցանկություն`
- սպանել
- սպանվել
- միասին մահանալ
Իսկ որո±նք են այն պատճառները, որոնց հետևանքով առաջանում են սուիցիդալ պահանջներ.
-
- Ամոթի, պարտության, նվաստացման պատճառով ինքնագնահա-տականի իջեցումը:
- Փլուզված նշանակալի հարաբերություններ, արդյունքում վշտի և կորստի զգացողություն-կապվածության և տարբեր անձանց խնամելու պահանջմունքի ֆրուստրացիա:
- Շատ ուժեղ բարկություն և թշնամանք, որը կապված է դոմինանտության պահանջմունքի ֆրուստրացման հետ:
Այս պարագայում առանձնացվում է նաև այդ վարքի հիմքում ընկած որոշակի հուզական կոմպլեքս.
- Մեկուսացում–առաջանում է զգացողություն, որ իրենով ոչ ոք չի հետաքրքրվում, ոչ ոք իրեն չի հասկանում
- Անօգնականություն–զգացողություն, որ չի կարողանում կառավարել իր կյանքը, շատ բաներ իրենից չեն կախված
- Անհուսալիություն–երբ ապագայում ոչ մի լավ բան չի սպասվում
- Սեփական աննշանության, անլիարժեքության զգացում-առաջանում է ցածր ինքնագնահատական, ինչպես նաև անլիարժեքության և ամոթի զգացողություն:
Սուիցիդենտներին բնորոշ հոգեբանական առանձնահատկություններն են.
- Պահանջմունքների լարվածություն, աֆեկտիվ ռիգիդություն
- Նպատակին հասնելու մեջ փոխզիջման գնալու պատրաստակամության բացակայություն
- Հուզական կախվածություն, սիմբիոտիկ հարաբերությունների պահանջ
- Էմպատիայի պակաս
- Իմպուլսիվ, չդիֆերենցված պահանջ
- Ֆրուստրացիայի նկատմամբ ցածր տոլեռանդություն
Այս բնագավառում աշխատող հոգեբանը դեմ առ դեմ բախվում է հուսահատված մարդու հետ և նրա խնդիրն է ցուցաբերել հուզական աջակցություն և ապրումակցում սոցիալական, հոգեբանական և էկզիստենցիալ ճգնաժամի ժամանակ: Անհրաժեշտ սոցիալական կամ միկրոսոցիալական աջակցության ապահովում, կարեկցանքի դրսևորում, խնդրի լուծման այլընտրանքային ուղիների որոնում:
Ճգնաժամային այցելուն, որպես կանոն, կորցնում է կյանքի իմաստը և նոր իմաստ փնտրելու փոխարեն նա հրաժարվում է կյանքից ընդհանրապես: Հոգեբանի խնդիրն է նրա մեջ մտցնել ապրելու տենչ և հանել սուիցիդալ վարքագիծը:
Նման իրավիճակում թերապիայի նպատակն այցելուի անձնային աճի համար հոգեբանական պայմանների ստեղծումն է:
Ռապապորտը առանձնացնում է ճգնաժամային թերապիայի հետևյալ հիմնական նպատակները.
- Սիմպտոմների վերացում
- Գործառնության մինչճգնաժամային մակարդակի վերականգնում
- Անհավասարակշռության իրավիճակ ստեղծող իրադարձությունների գիտակցում
- Այցելուի ներքին ռեսուրսների բացահայտում
- Ընկալման, մտածողության, զգացմունքների նոր մոդելի ստեղծում
- Նոր, ադապտացիոն մեխանիզմների զարգացում, որոնք օգտակար կլինեն ոչ միայն տվյալ կոնկրետ իրավիճակում, այլ նաև ապագայում
Ճգնաժամային թերապիան աշխատում է.
- Սուիցիդալ իրավիճակների հետ, որոնք պայմանավորված են ճգնաժամային իրավիճակով` սոցիալ-հոգեբանական կորստով
- Սահմանային նյարդահոգեկան խանգարումների հետ
- Հոգեկան հիվանդների հետ` անկախ հիվանդության էնդոգեն մեխանիզմից
Ճգնաժամային թերապիան իրականացվում է 3 ձևո անհատական, ընտանեկան և խմբային: | 
