Չորրորդ փուլ: Այս փուլն անվանվում է սուր և խորաթափանց: Այդ հոգեկան վիճակն առաջացնում է մարտական իրադրությանն ամբողջապես անհամապատասխան վարքի տեսակներ: ենթարկվելով ուժգին կրակի զինվորները սկսում են ապրել ապահովության ու անվտանգության հոգեվիճակ և կարծես մոռանում են ակնհայտ վտանգի մասին: Վախը, որպես հոգեբանական պաշտպանական միջոց մղվում է հետին պլան, իրականության ընկալումն աղճատվում է: Հոգեբանական անտարբերության այդպիսի վիճակը բերում է չափազանց ծանր հետևանքների: Զինվորները կարծես դառնում են կույր ու անգործունյա, նրանք չեն ցանկանում պաշտպանվել, պատասխան կրակ բացել: Նման վիճակում գտնվելիս, զինվորներից ոմանք անկանոն շարժումներ, գործողություններ են կատարում, վազում են թշնամու կրակին ընդառաջ, կամ հակառակ ուղղությամբ, հաճախ հանձնվում են:
Որպեսզի նման հոգեվիճակները հասցվեն նվազագույնի անհրաժեշտ է նախ իմանալ, թե որ գործոններն են առաջացնում սթրեսի սուր փուլ և իմնալով այդ, նախապես հոգեբանորեն կանխել այս գործոնների ազդեցությունը:
Սուր սթրեսի աղբյուր են հանդիսանում.
- Ռազմական գործողությունները թշնամու թիկունքում
- Թշնամու կողմից նորագույն զենք կիրառելը
- Ստորաբաժանումների խիստ տարակենտրոնացումը
- Կորուստների մեծ քանակը
- Անընդմեջ շարունակվող մարտական գործողությունները
- Գիշերային մարտերը
- Արտակարգ իրադարձությունները
- Կրակային օժանդակաման և անվտանգության գոտու բացակայությունը
- Շրջափակումը
- Անբավարար տեղեկատվություն թշնամու գործողությունների մասին
- Ռազմական գործողությունների պլանի բացակայությունը
- Հիմնական ուժերի հետ կապի բացակայությունը
- Անվստահությունը հրամանատարների նկատմամբ
- Կլիմայական անբարենպաստ պայմանները
Սեփական բացասական հուզական վիճակները հսկելու համար առաջին հերթին անհրաժեշտ է դրանք ճանաչել: Եթե իմանան, թե ո±ր հատկանիշներն են բնորոշ սթրեսային վիճակին, ապա կարող են չեզոքացնել այդ հատկանիշները: Հաճախ սթրես են անվանվում տարբեր բացասական հուզական վիճակները, սակայն բուն սթրեսային վիճակին բնորոշ են որոշակի ֆիզիկական և հոգեկան առանձնահատկություններ: Մարտից առաջ զինվորներից շատերի մոտ ուժեղ հուզմունք է առաջանում, որը կարող է զուգակցվել գլխացավով, սրտխառնոցով, ոտքերի և ձեռքերի թմրածությամբ: Ռազմական հոգեբանության մեջ նկարագրածը անվանվում է §նախամարտկան սինդրոմ¦, որը շատ ցայտուն է արտահայտվում անփորձ զինվորների մոտ: Չկա այնպիսի մի զինվոր, որի վրա ներգործություն չունենա սթրեսային իրավիճակը: Ուղղակի տարբեր զինվորների համար այդ ներգործության աստիճանը տարբեր է: Գոյություն ունի սթրեսային իրադրության ներգործության նվազ աստիճան, որը նորմա է համարվում:
Վերահսկելի վախը նույնիսկ կարող է նպաստել մարտական հանձնարարությունների կատարմանը: Երբ վախի աստիճանը մեծանալով վերածվում է կենդանական սարսափի, այդ դեպքում քիչ թե շատ բանական վարքն իր տեղը զիջում է բնազդային ակտիվությանը: Սթրեսային հոգեվիճակի ֆիզիկական ցուցանիշները հետևյալն են՝
- բերանի չորություն
- մկանային լարվածություն
- սրտխառնոց
- ուժեղ քրտնարտադրություն
- արագ սրտխփոց
Սթրեսային հոգեվիճակը բնութագրում են նաև հուզական ցուցանիշները՝
-
- անքնություն
- մտասևեռում
- գրգռվածություն
- կակազություն
- շատախոսություն
- հուզական դող
- ագրեսիայի առաջացում
- առանց պատճառի վախի զգացում
Եթե զինվորների մոտ նկատվում են այդպիսի հատկանիշներ, ապա այդ վիճակում նրանք հոգեբանորեն պատրաստ չեն ռազմական գործողությունների: | 
