Ա
Աբլուտոֆոբիա (աբլյուտոֆոբիա)-վախ լողալուց, լվացք անելուց
Ագիոֆոբիա (գիրոֆոբիա, իերոֆոբիա կամ գադիոֆոբիա)-վախ սուրբ օբյեկտներից, սրբավայրերից, քահանաներից
Ագիրոֆոբիա-վախ փողոցն անցնելուց
Ագորաֆոբիա (ագրոֆոբիա)-վախ բաց տարածությունից, հրապարակներից, մարդկանց բազմությունից:
Այս վախի պարագայում սովորաբար, տագնապն ուղղված է հետևյալ օբյեկտներին` բազմություն, հասարակական վայրեր, հասարակական տրանսպորտ, բաց տարածքներ (օրինակ, դաշտ, այգի), հյուրանոցային ծառայություններ, խանութներ և ռեստորաններ: Որպես խուսափողական միջոց նման իրավիճակնռրից հիվանդները կապված են տան հետ և շատ դժվար են դուրս գալիս տանից:
ԱԽՏԱՆԻՇՆԵՐ - Ագորոֆոբիան նման է այն անհանգստություններին, որոնք կարող են միավորվել դեպրեսիայի ախտանշանների հետ: Ինչպես այլ ֆոբիկ խանգարումներ, այս ֆոբիային բնորոշ է «անհայտություն» և «վերացում» իրավիճակները, որ խիստ դեպքերում հրահրում է տագնապ ու վախ, նաև անորոշության վիճակ:
Այս ֆոբիան հիմնականում նկատվում է 20-25 տարեկանից հետո: Իսկ հազվադեպ դեպքերում, սոցիալական պայմաններից դուրս գալով` նաև մանկության տարիներին:
Այն հաճախ տեղի է ունենում, երբ անձը համբերատար սպասում է հասարակական տրանսպորտի, զբաղված է գնումներով կամ խանութ ու շուկա գնալով:
Միջին խանգարում - քրոնիկականի դեպքում 50%-ի մոտ այս ֆոբիան չի բուժվում և տանում է դեպի հաշմանդամության: Իսկ 70%-ի դեպքում տանում է դեպի ավելի ծանր ընթացքի և ավելի վատ ախտորոշման:
ԲՈՒԺՈՒՄ - Շատ դեպքերում սահմանափակվում է վարքագծային հոգեթերապիայի մեթոդները: Կարելի է կարճաժամկետ նշանակում անել Diazepam դեղը որպես հանգստացնող միջոց:
Շատ դեպքերում ագորոֆոբիան կարելի է բուժել հաջողությամբ աստիճանական գործընթացի միջոցով: Բուժման միջոց կարող է կիրառվել հիպնոսը:
Ագրիզոոֆոբիա - վախ վայրի կենդանիներից
ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ - Այս ֆոբիայով տառապում են շատերը, հատկապես նրանք, ովքեր ծնվել և մեծացել են քաղաքում և վայրի բնության մասին պատկերացում սկսել են կազմել ամենատարբեր ծրագրերի, գեղարվեստական և փաստավավերագրական ֆիլմերի միջոցով:
Ագրիզոոֆոբիան ամենատարածված ֆոբիաներից մեկն է: Նա հաճախ էական ազդեցություն է ունենում հիվանդի կյանքի որակների վրա: Նա կարող է տագնապի նոպաներ առաջացնել և լրջորեն ազդել մարդու շփման հատկությունների վրա:
Ագրիզոոֆոբիայով տառապողները խուսափում են կենդանաբանական այգիներից և չեն կարողանում նայել վայրի կենդանիներին նույնիսկ հեռուստացույցով: Իրենց ավելի հանգիստ ու հարմար են զգում քաղաքներում կամ հսկողություն կիրառվող շրջաններում: Ֆոբիայի այս տիպը հիմնված է մարդու ինստինկտի և մտքերի վրա:
Շատերը նախընտրում են տանը չունենալ ընտանի կենդանիներ, որոնք նրանց հիշեցնում են վայրի կենդանիների: Նրանց համար ընտանիները վայրիներից տարբերվում են միայն չափերով:
ԱԽՏԱՆԻՇՆԵՐ - Ագրիզոոֆոբիան հիմնականում չի ախտորոշվում և մնում է թաքնված: Դա միշտ կապված է վայրի կենդանիների կողմից հարձակումների ու բռնությունների մասին մտքերի հետ:
Ագրիզոոֆոբիայի ախտանիշները նույնն են՝ ինչպես ուրիշ ֆոբիաների ժամանակ՝ շնչարգելություն, բարձր քրտնարտադրություն, սրտխառնոց, բերանի չորություն, հաճախացած շնչառություն, առիթմիա, ցնցումներ, պարզ մտածելու և խոսելու անկարողություն, մահվան վախ, հսկողության լիարժեք կորուստ, իրականությունից կտրվածության զգացողություն, տագնապի ատակա:
Ագրիզոոֆոբիան ուժեղ վախ է մի բանից, ինչն իրական վտանգ չի ներկայացնում: Չնայած, որ ագրիզոոֆոբիայով տառապողները հոյակապ հասկանում են, որ այս վախն իռացիոնալ է, բայց հաճախ ինքնուրույն չեն կարողանում հաղթահարել այն:
Ենթագիտակցությունը տագնապի զանգ է հնչեցնում և ցանկանում է պաշտպանել մեզ ամենատարբեր փորձանքներից:
Ագրիզոոֆոբիայի առաջացման և զարգացման պատճառներից մեկը կարող է կապված լինել անցյալում տեղի ունեցած տրավմատիկ իրադարձության հետ: Այդ իրադարձությունը կարող է տեղի ունեցած լինել ինչպես հենց իր, այնպես էլ իր շրջապատից այլ մեկի հետ: Դա կարող է լինել մարդու, վայրի կենդանու հետ վտանգավոր հանդիպումից հետո մնացած հետևանքները տեսնելով: Զգացմունքները նույնպես վարակիչ են:
Նույնիսկ վայրի կենդանիների մասին եղած գեղարվեստական և փաստավավերագրական ֆիլմերը, որոնք հիմնված են իրական իրադարձությունների վրա և երբեմն ցույց են տալիս վայրի կենդանիների կողմից կատարված սպանություններ ու իրենց մեջ ներկրում են ամենատարբեր, սարսափելի ձայներ ու գոռոցներ, կարող են ագրիզոոֆոբիայի առաջացման մեխանիզմ հանդիսանալ:
Ագրիզոոֆոբիան ունի նաև ժառանգական ձգտում կամ կարող է մոդելավորվել: |