ՖՈԲԻԱՆԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ
Գոյություն ունի ֆոբիաների բազմաթիվ դասակարգումներ: Ամենաընդհանուր ձևով դրանք կարելի է բաժանել իրավիճակային և անձային ֆոբիաների: Իրավիճակային ֆոբիան առաջանում է անսովոր, ծայրահեղ վտանգավոր իրադրությունում, օրինակ` բնական աղետ, շան հարձակում և այլն: Անձային ֆոբիաները պայմանավորված են մարդու բնույթով, օրինակ` նրա կասկածամտությամբ: Իրավիճակային և անձային ֆոբիաները խառնվում և դրսևորուվում են իրար հետ:
Ֆոբիան նաև լինում է իրական ու երևակայական, սուր և խրոնիկ: Ռեալ և սուր ֆոբիաները պայմանվորված են կոնկրետ իրադրությամբ, իսկ երևակայականն ու խրոնիկը` անձի առանձնահատկություններով:
Չնայած որ ֆոբիան ինտենսիվ դրսևորովող հույզ է, պետք է տարբերակել դրա սովորական, բնական կամ տարիքային և պաթոլոգիկ մակարդակները: Սովորաբար ֆոբիան կարճատև է, վերանում է տարիքի հետ, չի դիպչում անձի խորքային արժեքների, էականորեն չի ազդում նրա բնավորության, շրջապատի հետ հարաբերությունների վրա: Բացի այդ ունի նաև պաշտպանական նշանակություն, քանի որ թույլ է տալիս խուսափել ֆոբիայի օբյեկտի հետ հանդիպումից: Բայց պաթոլոգիկ ֆոբիան վկայում է նրա ծայրահեղ, դրամատիկ դրսևորումների մասին, երբ բացակայում է գիտակցության կողմից դրա վերահսկումը, ինչը բերում է սոցիալական դեզադապտացիայի:
Մեկ այլ դասակարգման համաձայն ֆոբիաները լինում են իրական ու նևրոտիկ: Իրական ֆոբիան հասկանալի է յուրաքնչյուրին, քանի որ հանդիսանում է ռեակցիա վտանգի ընկալմանը: Դա կարելի է դիտարկել որպես ինքնապահպանման բնազդի դրսևորում, որը բնորոշ է կենդանի էակներին: Նևրոտիկ ֆոբիաները կարող են դրսևորվել շուտ և շատ տպավորվող մարդկանց մոտ:
Այս տիպը կարելի է բաժանել 3 խմբի.
I. Ահ կամ ազատ ֆոբիա, որը միշտ կարող է կապված լինել ցանկացած հարմար օբյեկտի հետ: Նման վիճակը հոգեվերլուծողներն անվանում են «սպասման ֆոբիա»: Մարդիկ, որոնք ենթարկվում են դրան, միշտ ամենահնարավոր իրադրությունից կանխատեսում են ամենասարսափելին: Բնավ այս գիծը հիվանդագին անվանել չի կարելի, քանի որ իրականում դա վատատեսություն է: «Սպասման ֆոբիա»-ի առավել մեծ աստիճանը կարող է փոխվել նյարդային հիվանդության, ինչը Զ.Ֆրեյդը անվանում է «ֆոբիայի նևրոզ»: | 
