3-5 տարեկան: Սա «ես»-ի հուզական ամբողջականացման շրջանն է: Զգացմունքներն արդեն նշվում են բառերով, արտահայտված է ձգտումը հասկանալուն, վստահությանը, այլ մարդկանց հետ մոտիկությանը: Ձևավորվում է «մենք» հասկացությունը, որի տակ երեխան ենթադրում է սկզբում իրեն ու ծնողներին, հետո իրեն ու հասակակիցներին: Ձևավորվում են մի շարք էթիկական կատեգորիաներ, այդ թվում նաև մեղքի զգացողությունը և էմպաթիան: Մեծանում է երեխայի ինքնուրույնությունը, ֆանտազիան է զարգանում, դրա հետ մեկտեղ նաև երևակայական վախերի հավանականությունը:
Բնորոշ են միայնության, մթի ու փակ տարածության, ծնողների կամ առհասարակ մեծահասակների բղավելու վախերը: Երեխան վախենում է միայնակ քնելուց, անընդհատ կանչում է մորը, խնդրում է լույսը վառ թողնել, իսկ դուռը` կիսաբաց: Անհանգստությունը կարող է նաև ավելանալ մղձավանջային երազների սպասելուց: Ծնողները պետք է պրոբլեմ չսարքեն նման տարիքային վախերից, ճիշտ ժամանակին հանգստացնեն երեխաներին, նուրբ խոսեն նրանց հետ և հատկապես զբաղվեն երեխաների հետ ցերեկը, որ քնելու ժամանակ չառաջանան ավելորդ նևրոտիկ երևույթներ:
Երեխան կարող է վախենալ փակ տարածությունից, հատկապես, եթե մնում է մենակ կամ փակվում է որևէ սենյակում որպես պատիժ: Նման «դաստիրակչական միջոցառում-ները» բազմաթիվ շեղումների հիմք կարող են դառնալ` կակազություն, նյարդային լարվածություն և այլն: |