Իսկ այս պարագայում միմիայն հոգեբանի կարիք էր զգացվում, և հիմա էլ են պետք հոգեբանները, քանզի դեռ վերքը սպիանալու տեղ ունի: Բայց ինչու± մարդիկ գիտակցելով այդ փաստը, այնուամենայնիվ, նրանց քիչ են դիմում: Այդպես է, որովհետև նրանք վերջինններիս հետ են նույնացնում հոգեբույժին, իսկ նրան ո±վ կուզի դիմել… Սակայն նրանք երբեք էլ նույնը չեն, այլ բավականաչափ տարբեր են:
Եվ այս նույնացման հարցում ո±վ է մեղավոր… Բայց այս պահին մեղավոր կամ անմեղ փնտրելու ժամանակը չէ, այլ ժամն է քաղաքն ու ժողովրդին հոգեկան խեղումից փրկելու…
Ի±նչ ասել այն փոքրիկի մասին, որ չի տեսել երկրաշարժ կամ չի հիշում, բայց պատկերում է այն ու մանկական տկար թոթովանքով բացատրում է և հանկարծ ինքն իր բացատրությունից հուզված` լալիս է: Նրան նույնպես պետք է հոգեբան, որ հասկանա այդ փոքրիկին ու չթողնի, որ նրա հոգին էլ ցավի շատ ցաված հոգիների հետ ու նրանց նման:
Անցյալը կաթի և արյան միջոցով է մտնում նույն անցյալը չտեսած փոքրիկների մեջ ու նրանց համար էլ դառնում պատմություն, որն էլ անիվի նման պտտվում է ներկան անցյալ դարձնելով, իսկ անցյալն էլ` ներկա:
Եվ նորից անցյալը ներկան է:
Այո’, դժվար է մոռանալ աղետալի երկրաշարժի սարսափազդու օրերը. երբ Լենինականի, Սպիտակի, Կիրովականի և Ստեփանավանի շրջաններում ժանանակը կանգ էր առել դեկտեմբերի 7-ի ժամը 1141 -ի սահմանագծում: Խախտվել էր բնականոն կյանքը: Շատերն այդպես էլ մնացին իրենց տանը, աշխատատեղերում, մանկապարտեզներում և դպրոցներում…
Այդ օրերին քաղաք մտնելն անհնար էր` բոլոր փողոցներն ու խաչմերուկները խցանված էին բեռնատարներով ու ամբարձիչներով, շտաբ օգնության մեքենաներով և վիրավորներ ու տուժածներ տեղափոխող բազմաթիվ ավտոտրանսպորտային միջոցներով: Հարյուրից ավելի բնակելի տների գոյության մասին աղոտ պատկերացումներ էին տալիս միայն քարակույտերն ու երկաթբետոնե կոնստրուկցիաների կույտերը, որոնք հանդիպում էին ամեն քայլափոխի: Շտապ օգնության և հրշեջ մեքենաների շչակներն արդեն ոչ միայն խուճապ, այլև հույզեր իսկ չէին առաջացնում: Ողբերգությունը մեծ էր, անընդգրկելի:
Բնության դաժան փորձությամբ անցած մարդկանց ժամանակ էր պետք, կարեկցանքի և հոգատարության անսփառ ջերմություն, որպեսզի նրանք սթափվել կարողանային: Այդ ջերմությունը հույս էր ներշնչում, ամրապնդում հոգիդ, երբ ուսիդ ընկերոջդ ու բարեկամիդ առնական ձեռքն է: Եվ այդ ընկերն ու բարեկամը հանդիսացավ ողջ սփյուռքահայությունը, էստոնը, լիտվիացին, լատիշը, ռուսը, տաջիկը, ուկրաինացին, վրացին, ուզբեկը, անգլիացին, իտալացին, ֆրանսիացին, նորվեգացին, ֆիննը, շվեյցարացին, հնդիկը և այլ երկրների շատ ու շատ ներկայացուցիչներ, որոնք համարվում են մեր բարեկամները, նրանք պատրաստակամություն էին հայտնել իրենց կարեկցանքն ու օգնությունը ներդնելու:
Իրենց անկեղծ օնությունն էին առաջարկել նաև արցախցիները: Նրանք հեռագիր էին ուղարկել, որտեղ հայտնել էին, որ կարող են ԼՂԻՄ-ում տեղավորել հայ գաղթականներին և բոլոր ցանկացողներին: Նրանք աղետի գոտի էին ուղարկել 300-500 հոգուց բաղկացած շինարարական ջոկատ, այն դեպքում, երբ իրենք ևս շինարարի մեծ կարիք ունեին: Եվ պայծառ, լուսավոր ու ապրեցնող էր նրանց հավատը. ՙԱյս ծանր պահին մենք վստահ ենք, որ մեր ժողովուրդը տոկունորեն կդիմանա նաև աþյս փորձությանը…՚: Եվ այդ հավատն ամրապնդել են նրանց` մեզ առաքած արյամբ… |